Romantyzm literacki jest częścią większego ruchu romantycznego, który wpłynął na sztukę, muzykę i kulturę zachodnią pod koniec XVIII wieku i na początku XIX wieku. Od tego czasu ruch był postrzegany jako sprzeciw wobec rewolucji przemysłowej, na rzecz powrotu do prostszych sposobów życia. Wyraził się we współczesnej sztuce, filozofii, a nawet polityce. Literacki romantyzm najlepiej ilustrują romantyczni poeci Anglii i Europy. Wśród poetów tych byli Keats, Byron i Shelley, wszyscy z Anglii, a także inni z kontynentu europejskiego i Ameryki.
Współcześni pisarze i historycy uważają, że epoka romantyzmu była odpowiedzią na Oświecenie, w którym nauka i przemysł po raz pierwszy osiągnęły znaczenie nad religią i tradycją. W epoce romantyzmu wielu artystów i intelektualistów wyrażało chęć przeciwstawienia się zmianom, jakie przyniosła rewolucja przemysłowa w jej pierwszym stuleciu. Zmiany te, takie jak wzrost liczby ludności miejskiej i eksploatacja środowiska naturalnego na dużą skalę, nastąpiły szybko i wyznaczyły początek ery nowożytnej. Wielu ludzi nie odebrało tego przychylnie, a Ruch Romantyczny proponował powrót do natury, mistycyzmu i idealizmu.
Romantyzm literacki jest chyba najlepiej zapamiętanym aspektem epoki romantyzmu. Na początku XIX wieku Europa, a zwłaszcza Anglia, wydała szereg poetów, których sława i wpływy przetrwały do dnia dzisiejszego. Należą do nich Percy Shelley, John Keats i George Gordon Byron, lepiej znany jako Lord Byron. Inni to William Blake, William Wordsworth i słynny szkocki poeta Robert Burns. Poezja romantyczna preferowała obrazy nieskażonej natury, sentymenty metafizyczne i indywidualistyczne oraz namiętne życie emocjonalne, które do dziś nazywane jest romantycznym.
Wpływ literackiego romantyzmu był dalekosiężny. Kilku pisarzy z kontynentu europejskiego jest uważanych za część ruchu romantycznego, takich jak niemiecki Johann Wolfgang von Goethe i francuski Victor Hugo. W Ameryce poeci Edgar Allan Poe i Walt Whitman byli pod silnym wpływem romantyków. Ci pisarze należą do największych postaci w historii literatury. Burns, który napisał wiele swoich wierszy w tradycyjnym szkockim dialekcie, jest tak wysoko ceniony w Szkocji, że jego urodziny obchodzone są jako święto narodowe.
Wiele kluczowych postaci literackiego romantyzmu, takich jak Byron, Keats i Burns, zmarło w młodym wieku. Ich twórczość przetrwała jednak, aby wpłynąć na późniejsze pokolenia w tak różnych dziedzinach, jak filozofia, muzyka, a nawet polityka. Dzieła te obejmują sztukę Goethego Faust, „Auld Lang Syne” Burnsa oraz poemat epicki „Rime of the Ancient Mariner” Samuela Taylora Coleridge’a. Preferowanie przez romantyków piękna i natury nad przemysłem i nauką zapoczątkowało konflikt filozoficzny, który wciąż jest dyskutowany. Popularny wizerunek poetów jako nastrojowych, pełnych pasji artystów, mało interesujących się realnym światem, jest także spuścizną Ruchu Romantycznego.