Jakie są Reguły Rotterdamskie?

W 2009 r. przedstawiciele 17 różnych krajów spotkali się w Rotterdamie w Holandii, aby przedyskutować tworzenie i wdrażanie jednolitych zasad żeglugi i zawierania umów w handlu morskim. Efektem tego spotkania był dokument znany jako „Reguły Rotterdamskie”. Reguły Rotterdamskie są ściśle oparte na Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowego przewozu towarów w całości lub częściowo drogą morską, traktacie Organizacji Narodów Zjednoczonych, który ratyfikowano jedynie sporadycznie. Ponad 20 krajów zobowiązało się do wdrożenia Reguł Rotterdamskich, a Hiszpania jako pierwsza wprowadziła przepisy, które weszły w życie na początku 2011 roku.

Podstawowym celem Reguł Rotterdamskich jest stworzenie jednolitego zestawu standardów dla wszystkich uczestników międzynarodowego handlu morskiego. W niektórych miejscach prawo międzynarodowe dotyka transakcji morskich, ale każdy kraj ma własną interpretację norm międzynarodowych. Co więcej, nie ma jednego prawa morza. Spory na wodach międzynarodowych lub umowy sporne w jednym kraju, ale sporządzone w innym, często prowadzą do transgranicznych bitew sądowych, których rozstrzygnięcie może zająć miesiące, a nawet lata. Ponieważ żegluga morska stanowi bardzo ważną część handlu międzynarodowego, zarówno spedytorzy, jak i kupujący są zainteresowani ustaleniem powszechnie obowiązujących i możliwych do wyegzekwowania norm.

Jedną z podstawowych cech Reguł Rotterdamskich jest kodeks postępowania regulujący „przewóz towarów drogą morską”. Kodeks określa między innymi dopuszczalne warunki umowne dla większości morskich lub częściowo morskich umów żeglugowych, wymagania dotyczące zdatności statków do żeglugi oraz minimalne kwalifikacje personelu pokładowego i personelu transportowego. Nakazuje pewne wspólne fora rozstrzygania sporów i wstępnie określa zobowiązania prawne dla całego szeregu potencjalnych scenariuszy konfliktowych. Wprowadzono również szczegółowe przepisy dotyczące umów elektronicznych i metod prowadzenia działalności w e-commerce.

Znaczna część treści Reguł Rotterdamskich została zapożyczona bezpośrednio z Konwencji ONZ o umowach międzynarodowego przewozu towarów w całości lub częściowo drogą morską, a po spotkaniu w Rotterdamie w 2009 r. uznano, że konwencja ta została w całości włączona do nowych zasad. Gospodarzem spotkania w Rotterdamie była Komisja ONZ ds. Międzynarodowego Prawa Handlowego, po części jako sposób na zwiększenie świadomości i poparcia dla Konwencji. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele większości światowych potęg żeglugowych, a większość z nich podpisała się pod regulaminem albo w Rotterdamie, albo później przez pełnomocnika.

Same podpisy nie powodują jednak, że umowa jest wiążąca. Traktaty, w przeciwieństwie do ustaw, nie wchodzą w życie automatycznie. Podpisanie przez kraj umowy traktatowej jest w istocie zobowiązaniem tego kraju do wdrożenia postanowień traktatu na poziomie krajowym, zwykle poprzez dodanie ich do istniejącego prawa krajowego. Wdrażanie na szczeblu krajowym nosi nazwę ratyfikacji.

Ratyfikacja może potrwać kilka lat, w zależności od zaangażowanych procesów legislacyjnych. Ratyfikacja Reguł Rotterdamskich nie różni się od tego. Chociaż ceremonia podpisania w Rotterdamie miała miejsce pod koniec 2009 roku, Hiszpania została pierwszym sygnatariuszem, który ratyfikował traktat z przepisami, które weszły w życie w styczniu 2011 roku.