Czym jest prawo morza?

Prawo morza odnosi się do Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS), czasami określanej jako traktat o prawie morza lub konwencja o prawie morza. Międzynarodowe porozumienie, które zostało ustanowione w ciągu 10 lat od 1973 do 1982 roku, Prawo Morza zawiera wytyczne i przepisy prawne dla narodów świata w odniesieniu do korzystania przez nie z oceanów na świecie. Podobnie jak w przypadku wszystkich traktatów ONZ, traktat jest wiążący tylko dla narodów, które podpisały umowę — 161 od 2011 r.

Historycznie rzecz biorąc, narody na całym świecie mogły rościć sobie prawo tylko do niewielkiego, trzymilowego (4.83 kilometra) obszaru lądowego poza granicami państwa. Zasada trzech mil opierała się na odległości, jaką przebyłaby kula armatnia wystrzelona z ziemi. Wszystkie wody, do których nie zgłosił się żaden naród, uznano za wody międzynarodowe. Biorąc pod uwagę ogrom oceanów planety, pozostawiło to ogromną ilość „terytorium” niezajętego przez żaden konkretny naród.

W końcu narody zaczęły rozciągać swoje roszczenia do wód oceanicznych jako sposobu ochrony potencjalnych zasobów naturalnych, zabezpieczenia granic lub kontrolowania zanieczyszczenia, między innymi podanymi uzasadnieniami. Niektóre narody rozszerzyły swoje granice do 200 mil morskich (370.4 km). W miarę jak stawało się coraz bardziej jasne, potrzebny był międzynarodowy konsensus w sprawie problemów związanych z drogami wodnymi planety. Powstały UNCLOS narodził się w końcu w 1982 r. i ratyfikowany w 1994 r.

Powstały traktat o prawie morza dotyczył wielu kwestii, w tym tego, jak daleko granica każdego narodu może sięgać do morza, kiedy naród może wykluczyć cudzoziemców z dróg wodnych poza swoimi granicami oraz jakie prawa ma naród do zasobów znajdujących się na oceany poza jej granicami. Umowa określa limity mierzone od linii bazowej poza granicami kraju, uznając, że wody po lądowej stronie linii bazowej są wodami wewnętrznymi, podczas gdy wody terytorialne rozciągają się na 12 mil morskich (22.22 km) od linii bazowej. Statki obce nie mogą przepływać przez wody wewnętrzne i mogą przepływać przez wody terytorialne tylko wtedy, gdy przejście jest uważane za „przejście niewinne” lub „przejście tranzytowe”. Narody mogą ustanawiać prawa, regulować użytkowanie i wykorzystywać wszelkie zasoby znajdujące się na wodach wewnętrznych lub terytorialnych.

Ponadto strefa przyległa została określona jako dodatkowe 12 mil morskich (22.22 km) od zewnętrznej krawędzi wód terytorialnych, w których naród może egzekwować tylko przepisy dotyczące imigracji, podatków, zanieczyszczenia i ceł. Każdy naród, na mocy Traktatu o prawie morza, ma prawo do eksploatacji zasobów znajdujących się w wyłącznej strefie ekonomicznej (WSE), która rozciąga się na 200 mil morskich (370.4 km) od linii bazowej. Państwa nadbrzeżne zachowują również prawa do materiałów mineralnych i nieożywionych znalezionych na szelfie kontynentalnym poza jego granicami.